समाजसेवा गर्न तन, मन र धन चाहिने रहेछ

जुमकाजी गुरुङ÷उपाध्यक्ष तमू धीं यु.के.

अत्यन्त मिहिनेती, सरल र सहयोगी स्वभावका जुमकाजी गुरुङको बेलायतका नेपाली समुदायमा छुट्टै पहिचान छ । सन् २००७ देखि सामाजिक संस्थामा जोडिएका गुरुङ गत नोभेम्बर १७ मा भएको तमुधिं युकेको अधिवेशनबाट १० औं कार्यसमितिको उपाध्यक्षमा निर्विरोध निर्वाचित भए । तमू धीं यु.के.को हेम्प्सायर इकाइ सदस्य, उपाध्यक्ष, अध्यक्ष र सन २०१५–२०१६ को आठांै कार्य समितिमा कोषाध्यक्षको भूमिका निभाएका थिए । उनी कोषाध्यक्ष छँदा भूकम्पपीडित सहयोगार्थ १ करोड बढी सहयोग रकम संकलन गर्न सफल भए । उनकै सक्रियतामा उठाइएको ५० लाख रुपैयाँको लागतमा तमुधिं युकेले धादिङको रुबिभ्याली गाउँपालिका वडा नं. ६ को खादिङस्थित हिमालय सरस्वती आधारभूत विद्यालय भवन निर्माण गरेको छ । विभिन्न सामाजिक कार्यमा सक्रिय गुरुङ बुबा स्व.सुनार गुरुङ र आमा मनसुवा गुरुङको कोखबाट पर्वतको ताङ्लेमा जन्मिएका हुन् । २०३६ सालमा ब्रिटिस आर्मीमा भर्ती भएका उनले १८ वर्षे सेवापश्चात् अवकाश पाए । अहिले परिवारसहित बेलायत बस्छन् जुमकाजी ।

तमुधिंयुकेका अलावा रामबजार सोसाईटी युकेका अध्यक्ष, तमु संसार त्रैमासिक पत्रिकाका सल्लाहकार, लोकबहादुर स्मृति प्रतिष्ठानको संरक्षक र तमु कल्चरल फोरमका कोषाध्यक्षसमेत हुन् । खादिङमा निर्माण गरिएको पाँचकोठे भवन उद्घाटनको मेसो पारेर नेपाल आएका समाजसेवी जुमकाजी गुरुङसँग पत्रकार टीकाराम तामाङले गरेको कुराकानी यहाँ प्रस्तुत छ ।

यो पटक नेपाल आउनुको मुख्य उद्देश्य के थियो ?

दुई कारणले यो चोटी नेपाल आएँ । पहिलो, द क्वीन्स गोर्खा इन्जिनियरको ७० औं वार्षिकोत्सव मनाउन । जुन हामीले गत मंसिर ८ गते शसनिबार पोखरामा भव्य र सभ्य रुपमा मनायौं । अर्काे कारण, तमुिधं यकुेले धादिङको दगुर्म क्षेत्र रुबिभ्याली गाउँपालिका ६ खादिङमा बनाएको हिमालय सरस्वती आधारभूत विद्यालय भवन समुद्घाटनका लागि नेपाल आएको हुँ । सो कार्यक्रम मंसिर २८ गते नै सम्पन्न गरको थियो । कार्यक्रमका लागि तमुधिं युकेका वर्तमान अध्यक्ष ज्ञामबहादुर गुरुङ, नवनिर्वाचित अध्यक्ष नन्दजंग गुरुङ, उपाध्यक्ष हरि गुरुङ, कोषाध्यक्ष दीपक गुरुङ, निवर्तमान अध्यक्ष रामचन्द्र (सुर्जे गुरुङ, कार्यसमिति सदस्य श्रीप्रसाद गुरुङ, भीम गुरुङलगायत अग्रज र सहकर्मीहरु पनि आउनुभएको थियो ।

खादिङमा विद्यालय निर्माण योजनाबारे भनिदिनोस् न ?

२०७२ वैशाख १२ मा नेपालमा गएको महाभूकम्पबाट भएको क्षति र नेपालीलाई परेको पीडामा केही गरौं भनेर तमुधिं युकेले सहयोग रकम उठाएको थियो । त्यतिबेला हामी एक करोड ५० लाख उठाउन सफल भएका थियांै । त्यसमध्य े एक कराडे ११ हजार १ सय ११ शष्ो घले अध्यक्ष हुँदा एनआरएनए आईसीसीमार्फत हस्तान्तरण गरेका थियौं । बाँकी पैसा के गर्ने भन्ने सल्लाह हँुदा पाहार ट्रष्ट नेपालसँग मिलरे खादिङमा एउटा विद्यालय भवन बनाउने निर्णय गरेका थियौं । पाहार ट्रस्टको प्राविधिक सहयोग, स्थानीयको जनश्रमदानमा ५ कोठे भवन बनायौं । सो भवन बनाउन ६० लाख ३५ हजार ५ सय ११ रुपैयाँ लाग्यो । भवनका लागि तमुधिंले च्यारिटीमार्फत ५० लाख उठाएको थियो । विद्यालय भवन बनाउने काम कति समय लाग्यो ? तमुिध युकेकोे आठांै कायर्स मितिमा म कोषाध्यक्ष थिएँ । र, नवांै कार्यसमितिमा आफ्नै व्यस्तताले कुनै कार्यकारी पद लिइनँ, सल्लाहकारको रुपमा मात्रै थिएँ । अहिले १० आंै कार्य समितिमा भने उपाध्यक्षमा निर्वाि चत भएको छु ।

६ महिनाभित्र विद्यालय भवन बनाइसक्ने लक्ष्य थियो । तर, वर्षाको समय र ढुवानीको समस्याका कारण ८ महिनामा निर्माण सकायौं । भवन भूकम्प आएकै दिन पारेर गत २०७५, वैशाख १२ गते तमुधिंका अध्यक्ष ज्ञामबहादुर गुरुङ लगायतले शिलान्यास गरेका थिए । मंसिर २८ गते भवन उद्घाटन ग¥यांै । तपार्इं तमुिध युकेको उपाध्यक्ष, रामबजार सोसाइटी युकेको अध्यक्ष जस्ता महत्वपूर्ण जिम्मेवारीमा हुनुहुन्छ, सामाजिक कार्य गर्नचाहिँ कसरी प्रेरित हुनुभयो ? सामाजिक कार्य गर्नुपर्छ भन्ने ठूलो श्रेय एकेन्द्र गुरुङ सरलाई दिन चाहन्छु । म सन् १९८० सालमा ब्रिटिस गोर्खा सैनिकमा भर्ती भएर गोर्खा इन्जिनियरमा थिएँ । सन् १९९६ मा अवकाश पाएँ । कारणवश म युकेमै रहेँ । बालबच्चा स–साना हँुदा सामाजिक सेवाको काम गर्ने कुरा भएन । जब २००७ मा हेमसायर इकाई स्थापना भएपछि, म उपाध्यक्ष, अध्यक्ष हुँदै तमुधिं युकेको आठांै महाधिवशेनबाट काष्ोाध्यक्षमा निर्वाचित भएको थिएँ । अहिले तमुिधकंो दसौं कार्यसमितिमा फेरि उपाध्यक्षको जिम्मेवारी पाएको छु । हाम्रो नयाँकार्यसमितिले यही पुस १५ गतेको तमु ल्होछारबाट जिम्मेवारी सम्हाल्न पाउँनेछ ।

सेवा गर्नलाई आर्थिक अवस्था पनि मजबुत हुनुपर्छ होला नि ?

युके जस्तो ठाउँमा बसेको छु । आर्थिक भन्ने कुरा गाह्रो छ । त्यहीं कमायो, त्यहीं रमायो भनेजस्तै हो । बेलायतमा हरेक महिना तलब आउँछ, त्यो त्यहीं सीमित हुन्छ । श्रीमान्, श्रीमती नै कमाउने भए पनि खर्च धान्न गाह्रैपर्छ । तर पनि भाग्यको कुरा, म अवकाश प्राप्त गोर्खा आर्मी भएकोले पेन्सनका कारण मद्दत पु¥याउँछ । सामाजिक सेवा गर्नका लागि मन त हुने नै भयो । समाजसेवा गर्न तन, मन र धन चाहिने रहेछ ।

कुनै व्यक्तिलाई उद्धार गर्न पाउँदा मेरो मन साह्रैहर्षित हुन्छ । झन्डै एक दशकदेखि सामाजिक संघसंस्थामा रहेर काम गर्दै आउनुभएको छ, ती संस्थाहरुले स्थापनाकालमा लिएका उद्देश्य पूरा भएको महसुस गर्नुहुन्छ ? अवश्य, हामीले गरेका कामहरु प्रायः सफल भएजस्तो लाग्छ । हामीले तमुिध ं युके मार्पmत गोर्खा कप चलाउँछांै नेपाली मेला, लाइफ मेम्बर डिनरनाइट, ल्होछार जस्ता कार्यक्रम वर्षेनी सञ्चालन गर्छौं । त्यस्तै, मातृभूमि नेपालमा कुनै किसिमका प्राकृतिक विपत्ति वा संकटकालीन अवस्था आयो भने हामीले आर्थिक सकंलन गररे पठाइरहको हुन्छौ । विदेशमा रहरे पनि नेपाल र नेपालीलार्ई सहयागे गर्न अभैm तत्पर छांै ।

सामाजिक संस्थाबाहेक जुमकाजी गुरुङको छुट्टै पहिचान हुने काम गर्नुभएको छ ?

ताङल्ीकोट समाज भन्छ, जनु सस्ंथा मेरो बाबाले नै सरुु गर्नुभएको हो । उहाँकै पाइला पछ्याउँदैछु । त्यस लगायत गाउँमा मैले धेरै खालका योगदान दिँदै आएको छु । विद्यालय भवन बनाउने, ताङ्लीकोट समाजकै भवन बनाउने जस्ता धेरै योजना, आयोजनामा सहयोग दिएको छु । म रामबजार सोसाइटी युकेको अध्यक्ष पनि हँु । जनु सस्ंथामाफर्त धेरैकाम गर्ने मौका पाएँ । अक्षयकोष निर्माण, जेष्ठ नागरिकका लागि योगदान दिएका छौं । यिनै कामहरुका कारण मातृभूमि नेपाल र आफ्नो गाउँ समाजमा धेरैयोगदान दिएको छु जस्तो लाग्छ ।

तपाईहरुको पुस्ता देशको सेवामा समर्पित हुनुपर्छ भनेर लाग्ने तर प्रवासमा रहेका नयाँपुस्ता सहयोग गर्न तयार नभइरहेको अवस्थामा उनीहरुलाईआकर्षित गर्न के गर्नु पर्ला ?

समाजसेवा गर्ने एउटा उमेर हुदैछ । जब म ३० वर्षको थिए, त्योबेला आफ्नै संसार थियो । ३५ मा म रिटायर्ड आर्मी भएँ । त्यसपछि मेरो केटाकेटी हुर्किँदै आए । जब मेरो उमेर ४० सुरु भयो । ४० वर्षको उमेरदेखि समाज सेवागर्नुपर्छ भन्ने लाग्न थाल्यो । नयाँ पुस्ता पनि ४० वर्ष पुगेपछि समाजसेवामा अवश्य आउँछन् भन्ने मलाई लागेको छ ।

नेपालमा प्रवासी संस्था, संगठन र दातृनिकायले समेत सहयोग गर्दा भेगीय हिसाबले एकैतिर मात्र केन्द्रित भयो भन्ने गुनासो सुनिन्छ । तमुधिं युकेले दूरदराजमा सहयोग पु¥याउने विषय सोच्ला ?

तमुधिं युके एउटा जातीय संस्था भएर पनि हामीले गुरुङलाई मात्रैमद्दत दिनुपर्छ, पश्चिमतिर मात्रै मद्दत दिनुपर्छ भनेर कहिल्यै पनि सोचेकाछैनौ । तमुिध युकेकोे उपाध्यक्ष र रामबजार सोसाईटीको अध्यक्षको नाताले नेपालमा संकट आइपरेको बेलामा के गुरुङ, के गैर गुरुङ छुटयाएका छैनौ । हामीले सबैलाई मद्दत पु¥याउँदै आईरहेकाछौं । हामीले इराकमा मारिएका १२ नेपालीको शव नेपाल ल्याउन पनि १२ लाख सहयोग गरेका थियौं । भूकम्प आउँदा प्रधानमन्त्री राहत कोषमा १० लाखरुपैयाँ सहयोग गरेका थियौं ।

त्यस्तै, रोल्पामा बाढी पहिरो आउँदा ३ लाख ५० हजार दियौं । भने पछि तमू धीं युके एउटा जातीय संस्था भएर पनि गरै जातिलाई हेर्नुहुँदैन भन्ने भावना कहिल्यै पनि जागेन ।